ความสำคัญ

คุณภาพของประชากรในประเทศเป็นตัวบ่งชี้ที่สำคัญเป็นอย่างยิ่ง
ว่าประเทศใดเจริญก้าวหน้ามากน้อยเพียงใด  ปัจจุบันประเทศไทยได้รับ
ผลกระทบจากปัญหาของสังคมโลกและการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของ
เทคโนโลยี  ส่งผลให้การดำเนินชีวิตและสุขภาพของประชาชนยุ่งยากและ
ซับซ้อนขึ้น  การต่อสู้ดิ้นรนแข่งขันกันในทางสังคมและเศรษฐกิจทำให้
ประชาชนเจ็บป่วยด้วยโรคที่เกิดจากปัจจัยทางสิ่งแวดล้อมและพฤติกรรม 
เช่น  โรคเครียด  และโรคที่เกิดจากการขาดการออกกำลังกายมากขึ้นกว่า
ในอดีต  และมีแนวโน้มจะรุนแรงมากยิ่งขึ้น  หากประชาชนในประเทศยัง
ไม่ได้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของตนเอง  สุขศึกษาและพลศึกษาจึงเป็น
สาระการเรียนรู้ที่สำคัญในการพัฒนาประชากร  โดยมุ่งเน้นการ
ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพการป้องกัน  ส่งเริม  พัฒนา  และบริหารการ
จัดชีวิตเพื่อดำรงสุขภาพที่ดี อันเป็นรากฐานสำคัญยิ่งต่อการดำเนินชีวิตที่
สมดุล ทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม และจิตวิญญาณ  ซึ่งเป็น
องค์ประกอบของการมีสภาวะทางสุขภาพที่สมบูรณ์
สุขศึกษาและพลศึกษา  เป็นสาระหนึ่งใน  8  สาระของหลักสูตร
การศึกษาขั้นพื้นบานเป็นกลุ่มสาระที่มีความหมาย  และมีความสำคัญยิ่ง
ต่อการส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้เรียนโดยตรง  เพราะ
ครอบคลุมเรื่องสุขภาพที่เป็นพื้นฐานจำเป็นต่อชีวิตความเป็นอยู่ของผู้เรียน
แต่ละคน  โดยมุ่งพัฒนาพฤติกรรมการเรียนรู้ของผู้เรียนทั้งด้านสาระ
ความรู้เกี่ยวกับสุขภาพที่จำเป็นที่ผู้เรียนต้องรู้  ด้านการสร้างเจตคติและ
ค่านิยมที่ดี  คุณธรรม  จริยธรรม  และคุณลักษณะนิสัยที่พึงประสงค์  เช่น
ความรับผิดชอบ  ความมีวินัยในตนเอง  การเคารพในสิทธิของผู้อื่น  และ
กฎกติกาของสังคม  เป็นต้น
วิสัยทัศน์
คนไทยมีสภาวะทางกายและจิตใจเข้มแข็ง  มีพลังสติปัญญาที่จะ
ควบคุมตนเอง  และสภาพแวดล้อมให้เอื้อต่อการปรับปรุงและพัฒนา
สุขภาพ  ดำรงชีวิตอยู่ในครอบครัว  ชุมชน  และสังคมอย่างเป็นปกติสุข
โดยมีสถานศึกษาเป็นศูนย์กลางของการพัฒนาองค์ความรู้ทางสุขภาพที่
เหมาะสมกับพื้นที่และถ่ายทอดไปยังชุมชน  ผ่านกระบวนการเรียนรู้กันอย่างต่อเนื่อง
สุขศึกษาและพลศึกษาเป็นการศึกษาด้านสุขภาพที่มีเป้าหมาย 
เพื่อการดำรงการสร้างเสริมสุขภาพและการพัฒนาคุณภาพชีวิตของบุคคล 
ครอบครัว  ละชุมชนให้ยั่งยืน
สุขศึกษา  มุ่งเน้นให้ผู้เรียนเกิดการพัฒนาพฤติกรรมด้านความรู้ 
เจตคติ  คุณธรรม  ค่านิยม  และการปฏิบัติเกี่ยวกับสุขภาพควบคู่ไปด้วยกัน
พลศึกษา  มุ่งเน้นให้ผู้เรียนเกิดการพัฒนาโดยรวมทั้งทางด้าน
ร่างกาย  จิตใจ  อารมณ์  สติปัญญา  และสังคม  ด้วยการเข้าร่วมในกิจกรรม
การออกกำลังกายและกีฬา  และกิจกรรมเหล่านั้นได้รับการคัดสรรมาเป็นอย่างดีแล้ว
สุขศึกษาและพลศึกษาจึงมุ่งเน้นให้ผู้เรียนมีความสามารถในการ
พัฒนาพฤติกรรมสุขภาพเพื่อการมีวิถีชีวิตที่มีความสุข  โดยให้มีทั้งความรู้ 
ความเข้าใจ  ทักษะ  กระบวนการ  รวมทั้งคุณธรรม  จริยธรรม  ค่านิยมตาม
แนวการจัดการศึกษาในพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ  พ.ศ.  ๒๕๔๒  
และตามจุดมุ่งหมายของหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน  พุทธศักราช  ๒๕๔๔ 
ผลรวมสุดท้าย  คือ  ผู้เรียนมีความสามารถในการควบคุมและ
พัฒนาองค์รวม  ( Holistic )  ของความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ทุกด้าน
ในการเรียนรู้สุขศึกษา  ผู้เรียนจะได้รับการกระตุ้นและจูงใจให้
กำหนดเป้าหมายที่เป็นจริงและมีคุณค่าในการพัฒนารูปแบบของวิถีชีวิตที่
มีสุขภาพดี  พัฒนาทักษะการเข้าร่วมกิกรรมทางสังคม  รู้จักการสร้างความ
รับผิดชอบและสัมพันธภาพที่ดีกับคนอื่นทั้งที่สถานศึกษาที่บ้าน  และใน
ชุมชน  ทั้งชุมชนที่ตนเองอยู่อาศัยและชุมชนอื่นๆ  ที่แตกต่างกันออกไป 
ได้เรียนรู้ถึงวิถีชีวิตที่แตกต่างกัน  และยอมรับในความแตกต่างนั้น  เกิด
การพัฒนาความสามารถในการเผชิญกับปัญหาท้าทาย  ความเครียด  ความกดดัน  ความขัดแย้ง  และการสร้างเสริมสุขภาพในการเรียนรู้พลศึกษา  ผู้เรียนจะได้รับโอกาสให้เข้าร่วมในกิจกรรมทางกายและกีฬาทั้งประเภทบุคคล  และประเภททีมอย่าง
หลากหลายทั้งของไทยและสากล  กิจกรรมทางกายและกีฬาต่างๆ  ช่วยให้
ผู้เรียนได้เกิดสัมฤทธิผลตามศักยภาพด้านความเจริญเติบโตและพัฒนาการ
ทางกาย  ได้ปรับปรุงสุขภาพ  และสมรรถภาพทางกาย  เกิดการพัฒนา
ทักษะกลไกอย่างเต็มที่ได้เรียนรู้ถึงความสำคัญของการฝึกฝนตนเองตาม
กฎ  กติกา  ระเบียบและหลักการทางวิทยาศาสตร์ได้แข่งขันและได้ทำงาน
ร่วมกันเป็นทีม  ได้รับประสบการณ์จากการลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง
โดยตรงตามความถนัด  และความสนใจ  ได้ค้นหาความพึงพอใจจากการ
เสริมสมรรถภาพทางกายและรักการออกกำลังกาย
การจัดการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษาในสถานศึกษา  มุ่งเน้นให้
ผู้เรียนได้เกิดการพัฒนาครบถ้วนจากสาระต่างๆ  คือ  การเจริญเติบโตและ
พัฒนาการของมนุษย์ชีวิตและครอบครัว  การเคลื่อนไหว  การออกกำลัง
กาย  การเล่นเกม  กีฬาไทยและกีฬาสากล  การสร้างเสริมสุขภาพ  สมรรถภาพ 
การป้องกันโรค  และความปลอดภัยในชีวิต  รวมทั้งสามารถ
จัดให้สอดคล้องเชื่อมโยง  บูรณาการกับสาระการเรียนรู้อื่นๆ  อีก  ๗  กลุ่ม 
และยังนำไปจัดเป็นกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนเพื่อการเติมเต็มให้แก่ผู้เรียนได้
อีกด้วย ดังนั้น  การจัดการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา  จึงควรจัดให้
เหมาะสมกับระดับความสามารถ  ความต้องการ  และความสนใจของ
ผู้เรียน  การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนและกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนควรให้
สอดคล้องกับลักษณะของวัฒนธรรมท้องถิ่น  วัฒนธรรมไทย  และ
วัฒนธรรมสากล  โดยได้รับการสนับสนุนช่วยเหลือจากบ้าน  ชุมชน  และท้องถิ่นไป
พร้อมกัน
สาระ
สาระเป็นองค์ความรู้ของกลุ่มสุขศึกษาและพลศึกษา  ประกอบด้วย
สาระที่  1  การเจริญเติบโตและพัฒนาการของมนุษย์
สาระที่  2  ชีวิตและครอบครัว
สาระที่  3  การเคลื่อนไหว  การออกกำลังกาย  การเล่นเกม  กีฬาไทย  และกีฬาสากล
สาระที่  4  การสร้างเสริมสุขภาพ  สมรรถภาพ  และการป้องกันโรค
สาระที่  5  ความปลอดภัยในชีวิต
มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐานการเรียนรู้การศึกษาขั้นพื้นฐาน
สาระที่  1   การเจริญเติบโตและพัฒนาการของมนุษย์
เข้าใจธรรมชาติของการเติบโตและพัฒนาการของมนุษย์
สาระที่  2  ชีวิตและครอบครัว
เข้าใจและเห็นคุณค่าของชีวิต  ครอบครัว  เพศศึกษา
และมีทักษะในการดำเนินชีวิต
สาระที่  3  การเคลื่อนไหว  การออกกำลังกาย  การเล่นเกม  กีฬา
ไทย  และกีฬาสากล
เข้าใจ  มีทักษะในการเคลื่อนไหว  กิจกรรมทาง
กาย  การเล่นเกมและกีฬารักการออกกำลังกาย  การเล่นเกมและการเล่น
กีฬา  ปฏิบัติเป็นประจำอย่าง  สม่ำเสมอ  มีวินัย  เคารพสิทธิ  กฎ  กติกา  มี
น้ำใจนักกีฬา  มีจิตวิญญาณในการแข่งขันและชื่นชมในสุนทรียภาพของการกีฬา
สาระที่ 4  การสร้างเสริมสุขภาพ  สมรรถภาพและการป้องกันโรค
เห็นคุณค่า  และมีทักษะในการสร้างเสมอสุขภาพ  การดำรงสุขภาพ 
การป้องกันโรค
สาระที่  5  ความปลอดภัยในชีวิต  ป้องกันและหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยง  พฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพ  อุบัติเหตุ  การใช้ยา  สารเสพติด  และความรุนแรง
กิจกรรม ◦กิจกรรมพี่ช่วยน้อง
◦กิจกรรมวินัยดีมีสุข
◦กิจกรรมปลอดภัยไว้ก่อน
◦กิจกรรมกีฬาต่อต้านยาเสพติด
◦กิจกรรมออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ
◦กิจกรรมฟันสวยยิ้มใส
◦กิจกรรมโภชนาการเพื่อสุขภาพ
◦กิจกรรมรักษ์ความสะอาด
◦กิจกรรมกีฬาสี
◦กิจกรรมตรวจสุขภาพประจำปี